VAN T TİPİ KAPALI CEZAEVİNDE HÜKÜMLÜ OLAN MAKBULE ÖZER’İN DURUMUNA İLİŞKİN RAPOR

VAN YÜKSEK GÜVENLİKLİ CEZAEVİNDE HÜKÜMLÜ HADİ ÖZER İLE VAN T TİPİ KAPALI CEZAEVİNDE HÜKÜMLÜ OLAN MAKBULE ÖZER’İN DURUMUNA İLİŞKİN RAPOR

GİRİŞ:

Mahpuslar Hadi ve Makbule Özer çiftinin tutuklanıp cezaevine gönderilmesi üzerine ailenin Van İhd Şubesine  yaptığı başvurusu ve derneğimiz avukatlarının  hapishanede bulunan mahpuslarla görüşmeleri  esas alınarak belirtilen iddiaların araştırılması için çeşitli görüşmeler neticesinde tespit edilen hususlar raporlaştırılmıştır.

AMAÇ:

Bu raporun amacı yaşları büyük olan ve aynı zamanda ağır hasta olan mahpuslar  Hadi Özer (yaş:79 ) Makbule Özer ( yaş:80) çiftinin tutuklanarak cezaevine gönderilmesine ilişkin  hak ihlallerinin araştırılması amacıyla bu rapor oluşturulmuştur.

YÖNTEM:

            Bu rapor, ÖZER çiftinin tutuklanarak cezaevine gönderilmesinden sonra İnsan Hakları Derneği Van Şubesi’ne yapılan hak ihlali başvurusu, mahpuslarla hapishanede yapılan ziyaretlerden edinilen bilgiler ve TİHV Adli Tıp Uzmanı Prof.Dr.Ümit BİÇER`in mahpusların sağlık durumuna ilişkin uzman görüş raporunun derlenmesiyle oluşmuştur.

BAŞVURU ÖZETLERİ VE YAPILAN GÖRÜŞMELER:

 ➢ 20.06.2022 tarihinde Özer çiftinin kızları olan N.Ö derneğimize gelerek başvuruda bulunmuştur. Başvuru konusu şu şekilde;  

“Annem ve babam, 2018 yılında örgüte yârdim suçundan  dolayı  yargılanarak ceza aldılar. Verilen ceza Yargıtay tarafından onandı. Bunun üzerine annem makbule özer ve babam hadi özer’e yakalama kararı çıkarttılar. 5 mayısa kadar annem ve babam teslim olmadığı takdirde yakalama işlemine başlayacaklarını ihtar ettiler. Annem ve babam 9 mayıs tarihinde kendileri  işlemlerin yapılması için adliyeye gittiler. ancak annem ve babam adliyede tutuklanarak cezaevine gönderildi. 50 gündür annem ve babam cezaevindedir. Annem (80) yaş büyük ve kronik hastalıkları vardır, ayrıca %52 engelli raporu da bulunmaktadır., babam(70)da yaşı büyük ve kronik hastalıkları mevcuttur. Annem ve babam çok hasta olup, cezaevinde kalacak durumda değillerdir. Annem ile babamın infaz yasasında geçen lehe olan tüm durumlardan faydalanmasını istiyorum, çünkü annem ile babamın birçok hastalığı mevcut olup raporları olduğundan dolayı cezaevi ortamı onlar için ciddi risk barındırmaktadır.”

➢ Van Yüksek Güvenlikli Cezaevinde bulunan Hadi ÖZER ile yapılan görüşmede;

 ” Hadi özer ile yapılan görüşmede kendisinin 1986’li yıllarda trafik kazası geçirdiğinden kaynaklı devam eden göz ağrısının olduğu, ve yine sağ elinin cezaevine girdiği andan bu yana sağ elinin uyuşuk olduğu bir şey tutamadığını belirtmiştir.

➢ Van T Tipi Kapalı Cezaevinde bulunan Makbule ÖZER ile yapılan görüşmede

 “Yürüyemiyorum ve şu an perişan haldeyim. Burada ölmeyeceğimin garantisi yok. Bir an önce evime gitmek istiyorum. Her an burada ölebilirim. Dört duvar arasındayım, şekerim, nefes darlığım ve tansiyonum var. 80 yaşında ve yüzde 52 engeli bulunan MAKBULE ÖZER ile yapılan görüşmede   kişisel ihtiyaçlarını dahi tek başına karşılayamadığını, ailesi ile birlikte kaldığı konutta çocukları tarafından günlük ihtiyaçları karşılandığını belirtmiştir. Yine Avukat görüşmesine tekerlekli sandalye ile gelen ÖZER, geceleri uyuyamadığını bacaklarının sürekli ağrıdığını belirtmiştir.”

➢ 21.07.2022 tarihinde ÖZER çiftinin kızı N.Ö ‘in derneğimizi telefonla arayarak yapmış olduğumuz görüşmede;

“Annesi Makbule Özer’in avukat görüşünden çıktıktan sonra ,  daha önce kırık olan ve 2 yıldır tedavi edilen kolunun üzerine düştüğü ve kolunun tekrardan kırıldığımı belirtmiştir. Annesinin hastaneye götürüldüğünü ancak kemik erimesi olduğundan dolayı kolunun alçıya alınamadığını ve hapishanede olan mahpusların yardımıyla tedavi edildiğini belirtmiştir. Yine dün yani 20.07.2022 tarihinde annesinin görüşüne gittiğini belirten N.Ö, annesinin bu seferde abdest almaya giderken diğer kolu üzerine düştüğünü ve elinin incinip morardığını belirtmiştir. Mahpus Makbule Özer, revire çıkarıldığını ancak 10 gündür hastaneye çıkarılmadığını belirtmiştir.”

 SONUÇ VE DEĞERLENDİRME:

Hapishanelerde mahpusların kişisel engelleri kronik hastalıkları iletişim sorunları gibi nedenlerle tedaviye erişimlerinde yaşanan sıkıntılardan ötürü durumları da ağırlaşabilmektedir. Makbule Özerin raporlarından anlaşılacağı üzere yaşı engelli raporu ve kronik hastalıkları olduğu tespit edilmiştir. Yine Makbule Özer’in engelilik oranı %52 ‘dir. Engelli bireylerin, yaşadıkları zorluklar; cezaevlerindeki sınırlı ortamdan kaynaklı Mahpus Makbule ÖZER’in durumunu ağırlaştırabilmekte ve kronik hastalıklarını tetikleyebilmektedir. Hadi ÖZER ileri yaşta olup geçirmiş olduğu trafik kazasından kaynaklı gözünde ağrılar olmaktadır. Sağ eli uyuşmuş olan Hadi Özer elini kullanamamakta ve günlük ihtiyaçlarını karşılarken zorlanmaktadır. Cezaevi koşullarında olanaklar elvermediğinden ötürü bazı hastalıklar meydana gelebilir veya bulaşıcılığı kolaylaştırabilir olması başlı başına bir hastalık etkenidir. İleri yaşta olan bireyler için bu durum daha da ağır olmaktadır. Tutukluluğun devamı halinde kişinin sağlık hizmetlerine ulaşmasında ve hastalığın ilerlemesinin engellenmesi için gereken medikal ve psikiyatrik desteğin aksayacağı, sağlık durumunun kötüleşebileceği, gelişebilecek ani klinik tablolar ve ruhsal durumu nedeniyle refakat ve desteğe ihtiyaç olduğu anlaşılmaktadır. İnsanlığın evrensel değerleri ve toplum vicdanı, tutuklu ve hükümlülerin gereksiz acı ve mağduriyetten korunmasını, sağlık hizmetlerine eşit şartlarda ulaşmasını gerektirir. İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi ile tüm insanların haysiyetini ve kimliğini koruyarak, biyoloji ve tıbbın uygulanmasında, ayırım yapmadan herkesin, bütünlüğüne ve diğer hak ve özgürlüklerine saygı gösterileceği Türkiye tarafından taahhüt edilmiştir. Mevcut rahatsızlıkları ve kişinin yaşı da dikkate alındığında acil müdahaleleri de gerektirebilecek tıbbi tedavi ve rehabilitasyonun yanı sıra iyileşme sürecinin önemli bir parçası olan ruhsal ve sosyal desteğin de cezaevi koşullarında sağlanması, hapishane koşullarında kişinin yaşamını tek başına sürdürmesi ve sağlığını koruması olanaklı görülmemektedir. Tihv uzman tıp raporu da göstermektedir ki mahpusların hapishanede kalmaları telafisi güç ve zor mağduriyetler  doğuracağı tespit edilmiştir. . Sağlığa erişim hakkı önündeki engellerin artması ile yaşanan yaşam hakkı ihlallerinin de arttığı gözlemlenmektedir. . Tüm bu sebeplerle Engellenen sağlık hakkı başta olmak üzere yaşama hakkının ihlali ile mahpusların durumlarının ağırlaştığını gözlemleyip tespit etmiş bulunmaktayız.

Adli Tıp Uzmanı Prof. Dr ÜMİT BİÇER tarafından düzenlenen Uzaman Görüşü Raporunda da mahpusların  cezasının infazının hapishane koşullarında sürdürülmesinin uygun olmadığı, alternatif yollar aranması ya da sağlık koşulları nedeniyle cezasının ertelenmesi/kaldırılması yoluna gidilmesinin tıbbi açıdan uygun olduğunu belirtilmiş. Mahpusların  yaşı ve sağlık durumu dikkate alındığında ceza evinde kalması temel hak ihlaline neden olduğu belirtilmiştir. Bu sebeple mahpusların tedbir kararı ile infazının konutta geçirmesi insan onuruna ve evrensel hukuk ilkelerine uygun olacaktır.

İNSAN HAKLARI DERNEĞİ VAN ŞUBESİ