2018 YILI HAK İHLALİ RAPORU

                                                 BASINA KAMUOYUNA

2018 yılını geride bırakmışken , yılı içerisinde özellikle yayınlanan KHK ‘ler düşünce ve ifade özgürlüğü, basın özgürlüğü, ekonomik ve sosyal haklar ile kişi özgürlüğü ve güvenliği bakımdan mağduriyet oluşturan insan hakları ihlallerinin yaşandığı bir yıl olmuştur. Özellikle son süreçte yaşanan ekonomik sorunlar yeni hak ihlallerinin oluşmasına zemin oluşturmuştur. Geçmiş yıllarda tüm uyarılara kulak tıkandığından ülke Suriye sorunun parçası haline getirilmiş , kendimizi ortadoğu bataklığının ortasında bulmuştuk.Yılın ortalarında ABD ile yaşanan siyasi kriz , ülkeyi ekonomik krize sürüklemişti. Yılın son günlerine gelmişken ABD nin Rojavadan çekileceğini belirtmesiyle bu kez sınır ötesi operasyon dile getirilmeye başlandı. Biz insan hakları savunucuları olarak sorunlara silahla çözüm aramanın yeni mağduriyetler doğuracağına , mevcut sorunları aşmanın ,ülkeyi bu sorunlar sarmalından kurtarmanın tek yolunun sorunların siyasi yollarla ve barışçı politikayla çözmekten geçtiğine inanıyoruz.

Ülkede hukukun bağımsızlığını ve üstünlüğü tam oturtmadan ,temel insan hakları ve özgürlüklerini hukuki güvence altına almadan bu sorunların çözülemeyeceği de aşikardır. Demokratik siyaset kanalları tıkalı , insan hak ve özgürlüklerinin esas alındığı yaşam biçimi sorunlu olduğu sürece hiç kuşkusuz hak ihlalleri de artarak devam adecektir. Ekonomik sorunların asıl kaynağı ekonomik yaptırımlardan öteye demokrasi kültürünün oturtulamamasından kaynaklanmaktadır. Öte yandan bölgemizde devam eden silahlı çatışma ortamı, aralıksız bir biçimde devam etmiştir. 2018 yılında da devam eden çatışma ortamında asker, polis, örgüt militanı ve siviller olmak üzere bir çok insan yaşamını yitirdi. Diyalog dışı çözüm yöntemlerinde ısrarın bir sonucu olarak, bugün bölgemizde toplumsal yaşamı derinden etkileyen korkunç ve acı bir çatışma tablosuyla karşı karşıya bulunmaktayız. Geçmişten bugüne denenmiş ancak sonuç vermemiş şiddete ve çatışmaya dayalı politikalar, maalesef gerisinde can kayıpları bırakmış, toplumumuzda telafisi imkânsız yaralar açmıştır. İlimizde 2018 yılı içerisinde derneğimize yapılan başvurular ve basından takip edebildiğimiz kadarıyla işkence ve kötü muamele, toplanma ve gösteri hakkına yönelik yasaklar ve müdahaleler, düşünce ve ifade özgürlüğü, basın özgürlüğü, kadına ve çocuklara yönelik şiddet, ekonomik ve sosyal haklardaki kayıplar gibi pek çok değişik ve kategorik konularda ihlaller açığa çıkmıştır. HDP eski eş genel başkanı Van milletvekili Figen Yüksekdağ’ın tutukluluğu devam ederken eski Van milletvekili Aysel Tuğluk ise 10 yıl hapis cezasına çarptırılmıştır. Öte taraftan yerlerine kayyım atanan 12 belediyenin eşbaşkanından Başta büyükşehir belediye eşbaşkanı Bekir Kaya olmak üzere , Erciş belediye eşbaşkanı Diba keskin’in tutukluluğu hâla devam ederken ,Saray Belediye Eş Başkanı Kadir Çalışkan ,Çatak belediye eş başkanı Evin Keve 2 yıllık tutukluluktan sonra serbest bırakılmıştır. Dileğimiz diğer seçilmişlerin de serbest bırakılmasıdır. 2018 yılı içerisinde ilimizde, tespit edebildiğimiz verilere göre 519 kişi gözaltına alınmış, 91 kişi ise tutuklanmıştır. Yine en az 484 ev ve işyerine baskın düzenlenmiştir. Özellikle sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek “yasa dışı örgüt üyeliği” “yasa dışı örgüte bilerek ve isteyerek yardım etmek” “yasa dışı örgüt propagandası yapmak” gibi ağır suçlamalarla gerçekleştirilen gözaltı ve tutuklanmaların, kişi güvenliği ve özgürlüğünün açık bir ihlali olduğunu belirtmek istiyoruz.

İlimizde bir yıllık süreçte toplam 9234 hak ihlali tespit edilmiştir.

Buna göre ;

FAİLİ MEÇHUL ADLİ CİNAYETLER : 5

YAŞAMINI YİTİREN SIĞINMACI VE GÖÇMENLER: 3

SALDIRIYA UĞRAYARAK YAŞAMINI YİTİREN YEREL YÖNETİCİ : 1 ( Başkale Ilıcak köyü

muhtarı)

YAŞAMINI YİTİREN GÜVENLİK GÖREVLİSİ: 3

YAŞAMINI YİTİREN ÖRGÜT ÜYESİ: 10

KUŞKULU ÖLÜMLER:

Kadın: 1 (Van gölünde cenazesi bulunan 25 yaşlarında bir kadın )

Erkek : 1 (Van gölü sahilinde başından vurulmuş bir erkek )

Çocuk : 1 ( Van gölü sahilinde cenazesi bulunan 17 yaşındaki Berivan T.)

KADIN İNTİHARLARI: 1

AİLE İÇİ ŞİDDETE UĞRAYAN KADINLAR: 2

ÇOCUK İNTİHARLARI: 1

AİLE İÇİ ŞİDDETE UĞRAYAN ÇOCUK: 1 (Muradiye’de derede bir bebek cenazesi bulundu)

Verilmeyen örğüt  üyesi cenazesi : 3 (Aileler derneğimize şansi başvuru yapmıştır.)

CEZAEVİNDE İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELE: 11

Gözaltı Yerleri Dışında İşkence ve Kötü Muamele : 1

Kaçırma ve Ajanlık Tehdidi : 3 ( derneğimize şahsi başvuru yapmıştır)

GÖZALTINA ALINANLAR: 519

TUTUKLANANLAR : 91

EV BASKINLARI : 484

GÖZALTINA ALINAN SIĞINMACI VE GÖÇMENLER: 7272

YASAKLANAN ETKİNLİK VE GÖSTERİLER: OHAL süresince 1’er ay süreyle tüm gösteri ve

yürüyüşler Valilik tarafından yasaklanmıştı.OHAL resmi olarak bitsede yasaklar süresiz olarak uygulanmaya

devam ediyor.

DÜŞÜNCELERİNİ İFADE EDENLERE KARŞI AÇILAN DAVALAR :20

TUTUKLANAN VEYA GÖZALTINA ALINAN GAZETECİ : 3 (Gazeteci İdris Yılmaz tutuklanmıştır)

Baskına veya Saldırıya Uğrayan Siyasi Parti, Sendika, Dernek, Kültür Kurumu : 2 (DBP ve HDP ‘ye yıl

içerisinde onlarca baskın düzenlenmiştir.

CEZAEVİNDE SEVK UYGULAMALARI: 3 (derneğimize şahsi başvuru yapmışlardır)

CEZAEVİNDE SAĞLIK HAKKI İHLALİ: 10 (derneğimize şahsi başvuru yapılmıştır.)

İŞTEN ÇIKARILANLAR : 741 ( KADRO GEÇİŞİ REDDEDİLEN)

DERNEĞİMİZE YAPILAN ŞAHSİ BAŞVURULAR: 129 BAŞVURU

Son dönemlerde ilimize adeta mülteci akını söz konusudur. Eğer gerekli tedbirler alınmazsa bu durum ilerde çok ciddi sorunları da beraberinde getirecektir. Mevcut yaşanan sorunların artarak devam etmemesi ,yaşanan sorunlar sarmalından ülkemizin derhal sıyrılabilmesi ,ülkemizi yeniden yatırım yapılabilir bir ülke halide getirerek ekonomik anlamda düzlüğe çıkarmak için , insan hakları ihlallerinin oluşumuna yol açan OHAL ve benzeri uygulamaların bir daha uygulanmaması, demokratik kültürün ve siyasetin önünün açılmasını talep ediyor , çatışmalı ortamın bir an önce son bulmasını, kalıcı bir çatışmasızlık halinin ve çözüm sürecinin yeniden müzakere edilmesini umuyoruz. Her koşul altında dil, din, ırk, milliyet, cinsiyet, etnik ve kültürel farklılık ayrımı yapmadan, yaşam hakkının kutsal olduğu vurgusunda bulunuyor ve özgürlüklerle dolu, onurlu bir yaşam temenni ediyoruz.

‘’İNSAN HAKLARIYLA İNSANDIR’’

                                           İHD VAN ŞUBESİ